Thực phẩm chức năng (TPCN) đã và đang được sự dụng phổ biến hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và làn da. TPCN có thể được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau với mục đích chính là cung cấp những dưỡng chất thiếu hụt cho cơ thể giúp nâng cao kháng thể, giảm nguy cơ gây bệnh..
Vậy Thực Phẩm Chức Năng là gì?
TPCN được coi là sự giao thoa giữa thực phẩm và thuốc, có tác dụng ngăn ngừa, phòng chống bệnh và hỗ trợ nâng cao sức khỏe nhưng không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Là những sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, an toàn lành tính đối với người sử dụng.
Nguồn ảnh: Internet
Định nghĩa TPCN lần đầu tiên xuất hiện vào những năm 1980 tại Nhật Bản khi các cơ quan chính phủ chính thức phê duyệt các loại TPCN được chứng minh có sự cải thiện sức khỏe đối với người sử dụng. Lúc này, TPCN được định nghĩa là những thực phẩm chế biến chứa các thành phần tuy không có giá trị dinh dưỡng cao nhưng có khả năng nâng cao sức khỏe người sử dụng.
Sau đó, Viên Khoa Học Và Đời Sống Quốc Tế (International Life Science Institute - ILSI) đã định nghĩa TPCN là những thực phẩm có lợi cho một hay nhiều hoạt động cơ thể như cải thiện sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật hơn so với giá trị dinh dưỡng mà sản phẩm mang lại. Hiểu đơn giản, TPCN là những thực phẩm hay thành phần của chế độ ăn uống có thể mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe .
Tại Việt Nam, thực phẩm chức năng được Bộ Y Tế định nghĩa là thực phẩm được sử dụng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có giá trị dinh dưỡng, giữ cho cơ thể ở trạng thái thoải mái, giúp tăng cường sức đề kháng và làm giảm nguy cơ gây bệnh cho người sử dụng. Ngoài ra, tùy theo công thức, hàm lượng các vi chất có trong thực phẩm và hướng dẫn sử dụng, thực phẩm chức năng còn có thể được gọi với nhiều cái tên khác như: Thực phẩm bổ sung, thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sản phẩm dinh dưỡng y học.
Nguồn ảnh: Internet
Các loại TPCN trên thị trường hiện nay được chia thành 2 loại chính bao gồm: thực phẩm thông thường và thực phẩm biến đổi.
Thực phẩm chức năng thông thường là thực phẩm tự nhiên, nguyên liệu giàu chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể như vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa,... như
Trái cây gồm: quả mọng, kiwi, đào, táo, lê, chuối, cam,..
Các loại rau: cải xoăn, bông cải xanh, bí xanh, súp lơ trắng,..
Ngũ cốc nguyên hạt: gạo lứt, lúa mạch, yến mạch, kiều mạch, rượu hầm,...
Các loại hạt: hạt điều, hạnh nhân, hạt mắc ca, quả hạch, quả hồ trăn,...
Hạt giống: hạt lanh, hạt chia, hạt bí ngô, hạt gai dầu,...
Các loại đậu: đậu gà, đậu lăng, đậu đen, đậu xanh,...
Hải sản: cá mòi, cá hồi, cá cơm, cá tuyết, cá thu,...
Thực phẩm lên men: dưa cải bắp, kimchi, tempeh,...
Các loại thảo mộc và gia vị: quế, gừng, nghệ, ớt cayenne,...
Đồ uống: trà đen, trà xanh, cà phê,...
Thực phẩm chức năng biến đổi Thực phẩm chức năng biến đổi là thực phẩm đã được tăng cường thêm các thành phần bổ sung như vitamin, khoáng chất, chất xơ hoặc men vi sinh
Các sản phẩm TPCN biến đổi cũng được chia thành từng loại nhỏ tùy theo thành phần dưỡng chất bổ sung như:
Thực phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất
.jpg)
Thực phẩm bổ sung chất xơ: bổ sung men vi sinh giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường tiêu hóa.
Tác dụng của thực phẩm chức năng
Việc sử dụng thực phẩm chức năng có thể mang đến nhiều lợi ích sức khỏe như: Ngăn ngừa nguy cơ thiếu hụt chất dinh dưỡng Các sản phẩm thực phẩm bổ sung sức khỏe thường chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể như vitamin, khoáng chất, chất xơ, chất béo lành mạnh,... Bổ sung nhiều loại thực phẩm sức khỏe vào chế độ ăn uống của bạn (bao gồm cả thực phẩm thông thường và thực phẩm biến đổi) có thể giúp đảm bảo cơ thể bạn nhận đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, ngăn ngừa nguy cơ thiếu hụt chất dinh dưỡng.
Ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tật
TPCN hỗ trợ sức khỏe có thể cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng có thể giúp bảo vệ cơ thể trước các nguy cơ gây bệnh. Chẳng hạn như những sản phẩm thực phẩm sức khỏe giàu chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ cơ thể giúp bảo vệ cơ thể trước tác động gây hại của gốc tự do, ngăn ngừa tổn thương tế bào, làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh lý mãn tính như bệnh tim, tiểu đường, ung thư.
Thúc đẩy quá trình tăng trưởng và phát triển cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ Một số thực phẩm bảo vệ sức khỏe với thành phần dinh dưỡng cân đối có thể hỗ trợ tốt cho quá trình tăng trưởng và phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các chất dinh dưỡng được tìm thấy trong thực phẩm sức khỏe có thể giúp ích cho quá trình tăng trưởng và phát triển của trẻ như: Acid folic, vitamin B12, sắt, kẽm, canxi, axit béo omega-3...
Tác dụng phụ của thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng chứa các thành phần dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên việc lạm dụng thực phẩm chức năng quá nhiều cũng có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ, đặc biệt là khi bạn có thể trạng đặc biệt, có tiền sử mẫn cảm với thành phần dưỡng chất nào đó, mới sử dụng lần đầu hoặc đang sử dụng cùng lúc với nhiều loại thuốc khác. Chẳng hạn như, việc bổ sung quá nhiều vitamin A có thể dẫn đến tình trạng dư thừa vitamin A gây tổn hại chức năng gan; dư thừa sắt có thể gây buồn nôn, tăng gánh nặng cho thận,... Do đó, trước khi sử dụng thực phẩm bổ sung sức khỏe, bên cạnh các thông tin về công dụng liều dùng, cách dùng của sản phẩm, bạn cũng cần lưu ý đến những tác dụng phụ có thể xảy ra.
Nếu bạn từng có tiền sử dị ứng thuốc, hãy thận trọng xem kỹ các thành phần in trên bao bì rồi mới sử dụng. Trường hợp bạn đang sử dụng các loại thuốc khác, hãy tham khảo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa về việc sử dụng thêm thực phẩm chức năng để có tránh những tương tác thuốc có thể xảy ra.
Thực phẩm chức năng không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế bất cứ sản phẩm thuốc chữa bệnh nào khác, chỉ nên kết hợp sử dụng với các phương pháp điều trị bệnh chứ không nên lạm dụng. Việc sử dụng TPCN chỉ dừng lại ở mức định bồi bổ cơ thể và tăng hiệu quả điều trị. Trước khi sử dụng thực phẩm sức khỏe, bạn cũng nên tham khảo tư vấn của bác sĩ để chắc chắn sản phẩm mà bạn muốn dùng sẽ không gây ra các tác động không mong muốn cho cơ thể. Đặc biệt đối với các trường hợp phụ nữ mang thai (Bà bầu), đang cho con bú và trẻ em thì việc sử dụng thực phẩm hỗ trợ sức khỏe cần càng được đặc biệt chú ý hơn để tránh tác động không mong muốn có thể xảy ra.
Hãy là người tiêu dùng thông minh
Lựa chọn sản phẩm của thương hiệu uy tín, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng Khi mua thực phẩm bảo vệ sức khỏe, bạn chỉ nên mua sản phẩm của các thương hiệu uy tín, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, có thông tin rõ ràng về thành phần/công thức, tác dụng phụ, hạn sử dụng, được kiểm định về độ an toàn... Hiện nay, phần lớn các thành phần vitamin và khoáng chất được thêm vào thực phẩm sức khỏe không bắt buộc phải kiểm tra độ an toàn. Bên cạnh đó, những thành phần được công bố trên bao bì sản phẩm có thể chưa phải là tất cả những gì có trong sản phẩm. Do đó, việc chọn thực phẩm sức khỏe của các thương hiệu uy tín sẽ giúp đảm bảo hơn về chất lượng, độ an toàn của sản phẩm. Tìm hiểu kỹ các thông tin sản phẩm trước khi sử dụng Trước khi sử dụng bất cứ sản phẩm thực phẩm chức năng như: công dụng, liều dùng, cách dùng cũng như những tác dụng phụ có thể xảy ra trong quá sử dụng sản phẩm TPCN.
