Đúng vậy, bạn không đọc nhầm đâu, đây là bài viết hướng dẫn bạn đọc nhãn đúng cách áp dụng được cho các loại thực phẩm chức năng trên thị trường. Có phải bạn đã từng "bỏ giỏ" rất nhiều sản phẩm sau khi xem những phiên bán hàng trực tuyến hay nghe theo lời bạn bè giới thiệu và nhanh chóng bỏ qua các bước tìm hiểu thương hiệu hoặc đọc thành phần của sản phẩm để chắc chắn rằng sản phẩm đó phù hợp với bạn.
Việc đọc và hiểu đúng nhãn mác để lựa chọn sản phẩm phù hợp với mục đích sử dụng là thói quen cần thiết đối với mỗi người tiêu dùng. Dưới đây là hướng dẫn đọc nhãn sản phẩm thực phẩm để đảm bảo giá trị dinh dưỡng cho bạn và gia đình!
Sự cần thiết của việc đọc nhãn sản phẩm thực phẩm
Nhãn sản phẩm giúp cung cấp một số thông tin về sản phẩm đó như tên gọi, hương vị, màu sắc, thành phần dinh dưỡng, v.v. qua đó người tiêu dùng biết được ngay có phù hợp với mục đích sử dụng của mình hay không.
Việc không quan tâm hay không đọc một số thông tin cần thiết trên nhãn sản phẩm có thể dẫn đến mua phải hàng giả, hàng nhái hoặc đã quá hạn sử dụng, thậm chí khi không đọc kĩ hướng dẫn sử dụng và bảo quản dẫn đến sử dụng, bảo quản sai cách gây nên những ảnh hưởng nguy hại cho sức khoẻ. Bên cạnh đó, thực phẩm chứa các thành phần gây dị ứng ở người như lactose, gluten,… hay các loại hạt, tôm,… Đây là các tác nhân chỉ gây dị ứng ở một nhóm nhỏ người tiêu dùng tuy nhiên khi đã đi vào cơ thể, người tiêu thụ bị dị ứng có thể bị sưng, ngứa họng, miệng, đau bụng, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, hoa mắt, chóng mặt, nổi ban đỏ, ngứa trên da; nặng hơn là khó thở, huyết áp giảm, thậm chí là tử vong.
Những thông tin trên nhãn sản phẩm thực phẩm chức năng
Thông tin dinh dưỡng
Trên nhãn của sản phẩm hầu như có đủ thông tin cơ bản, gồm khẩu phần, thành phần và số lượng từng chất dinh dưỡng trong đó.
Kiểm tra khẩu phần cần dùng, bạn sẽ biết cần dùng bao nhiêu là đủ cho nhu cầu của mình, xác định nên dùng một lần hay chia nhiều lần trong ngày.
Xem thành phần và hàm lượng chất dinh dưỡng:
- Vitamin và khoáng chất thường được liệt kê dạng phần trăm nhu cầu hàng ngày (% DV), dựa trên nhu cầu dinh dưỡng của một người ăn 2.000 calo/ngày. Ví dụ: 50% DV canxi, nghĩa là một khẩu phần sản phẩm cung cấp 50% lượng canxi mà mọi người cần cho một ngày.
- Một số trường hợp, một số chất có thể chứa hơn 100% DV. Nhưng không được quá ngưỡng tiêu thụ trên mà cơ thể chịu được (UL), đó là lượng tối đa mà không gây ra các triệu chứng bất thường hay tác dụng phụ.
- Ngoài ra, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc người bán nếu bạn đang có bệnh lý hay nhu cầu đặc biệt.
- Ở cuối nhãn thường có các thành phần khác như thảo mộc, tinh chất, chất phụ gia và các hợp chất khác…
Đọc thành phần
Đây là bước quan trọng nhất. Kiểm tra cẩn thận các thành phần như chất độn, chất tạo ngọt, chất bảo quản và chất phụ gia trên nhãn.
- Chất độn được sử dụng để cắt giảm chi phí hoặc thêm vào viên nén, viên nang.
- Chất phụ gia làm tăng hạn sử dụng, kết dính hoặc cải thiện kết cấu, màu sắc, mùi vị của sản phẩm.
Những chất này có thể cần thiết, nhưng sản phẩm nào chứa quá nhiều thì cần phải xem xét lại. Một số chất phụ gia phổ biến là:
Xenlulo, axit stearic, gelatin, dầu đậu nành, maltodextrin, kali sorbat, silicon dioxide, axit citric, titanium dioxide, lecithin đậu nành, magie Stearate, sorbitol, màu nhân tạo, chất làm ngọt hoặc hương liệu, một số chất phụ gia phổ biến
Chất lượng
Thực phẩm chức năng phải tuân theo tiêu chuẩn GMP về quy trình sản xuất, đóng gói, ghi nhãn và bảo quản.
Một số nhà sản xuất tự nguyện thử nghiệm của bên thứ ba để có được chứng nhận từ các tổ chức như:
- NSF International
- Dược điển Hoa Kỳ (USP)
- ConsumerLab
- Banned Substances Control Group (BSCG)
- Underwriters Laboratories (UL)
- International Fish Oil Standards (IFOS)
Các tổ chức này có tiêu chuẩn nghiêm ngặt về thành phần và hiệu lực của các chất. Sản phẩm có chứng nhận thường để con dấu trên nhãn.
Một số sản phẩm có giấy chứng nhận phân tích (COA), nghĩa là đã qua thử nghiệm của bên thứ ba, đáp ứng các thông số kỹ thuật sản phẩm. COA thường ở dạng mã QR trên nhãn hoặc được truy cập trên website của nhà sản xuất.
Các thuật ngữ
Trên nhãn sản phẩm thường có các thuật ngữ như “hoàn toàn tự nhiên” hoặc “hữu cơ”, dễ gây hiểu lầm cho người dùng. Dưới đây là một số thuật ngữ phổ biến:
Tự nhiên
Theo FDA, “tự nhiên” chỉ các sản phẩm không chứa bất kỳ thành phần nhân tạo hoặc tổng hợp nào, gồm cả mùi hoặc màu nhân tạo. Bạn nên xem bảng thành phần có chứa các chất tạo ngọt, tạo mùi hay màu tổng hợp hay không.
Hữu cơ
Các thực phẩm chức năng trên thị trường có thể được ghi là hữu cơ, nếu chứa các loại thảo mộc, vitamin hoặc khoáng chất có nguồn gốc từ thực vật hoặc động vật hữu cơ.
Thực vật hữu cơ được trồng mà không sử dụng bất kỳ sinh vật biến đổi gen (GMO) hoặc chất cấm, gồm phân bón tổng hợp, thuốc trừ sâu.
Động vật hữu cơ được cho ăn thức ăn hữu cơ và không được sử dụng hormone hoặc kháng sinh.
Các sản phẩm hữu cơ thường có con dấu màu xanh lá cây với biểu tượng USDA.
Dựa trên thực phẩm hay thực phẩm toàn phần
Một số sản phẩm được gọi là chất bổ sung “dựa trên thực phẩm” hoặc “thực phẩm toàn phần”. Những chất bổ sung này được tạo ra bằng cách sử dụng hỗn hợp cô đặc của các chất thực phẩm đã được loại bỏ nước.
Thực phẩm chức năng dạng này chứa nhiều thành phần tổng hợp, gồm chất phụ gia, chất độn và hương liệu.
Không có GMO
Một số sản phẩm được quảng cáo là không biến đổi gen để tránh dị ứng thực phẩm, kháng thuốc và ảnh hưởng sức khỏe lâu dài và những sản phẩm này sẽ có dấu để xác minh là các thành phần không có GMO.
Tem hoặc dấu chứng nhận “Non-GMO” (Không biến đổi gen) thường thấy trên các sản phẩm thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng nhập khẩu từ các quốc gia có hệ thống kiểm soát và chứng nhận Non-GMO như Hoa Kỳ (ví dụ: chứng nhận Non-GMO Project Verified), Châu Âu, Canada, v.v.
Tuy nhiên, tại Việt Nam:
-
Chưa có hệ thống chứng nhận “Non-GMO” chính thức trong nước do cơ quan nhà nước cấp hoặc quản lý riêng biệt.
-
Một số sản phẩm thực phẩm chức năng nhập khẩu, đặc biệt từ Mỹ hoặc châu Âu, có thể mang tem “Non-GMO” từ nước sở tại, như:
-
Tem “Non-GMO Project Verified” (thường thấy nhất trên sản phẩm từ Mỹ).
-
Chứng nhận EU Non-GMO hoặc tuyên bố "GMO-free" trên bao bì.
-
Vậy thực phẩm chức năng có dấu mộc “Non-GMO” không?
-
Có thể có, nếu sản phẩm được nhập khẩu từ nơi có hệ thống chứng nhận Non-GMO, và nhà sản xuất đã đăng ký chứng nhận đó.
-
Không phải tất cả TPCN đều có, vì việc dán tem phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu, quy trình sản xuất và chiến lược thương hiệu.
Công dụng sản phẩm
Thực phẩm chức năng nào được quảng cáo là giúp điều trị, chống ung thư, đẩy lùi bệnh tiểu đường hoặc làm chậm các dấu hiệu lão hóa… là vô căn cứ và bất hợp pháp. Ngoài ra, cũng không được ghi là:
- Sản phẩm độc quyền
- Phương thuốc gia truyền
- Kết quả kỳ diệu
- Thành phần bí mật
- Đột phá khoa học
- Các sản phẩm quảng cáo là có kết quả ngang với thuốc hoặc đảm bảo “không có tác hại nào” cũng nên tránh.
Thực tế, thực phẩm chức năng không thể điều trị hoặc chữa khỏi bệnh. Bất kỳ tuyên bố về sức khỏe nào phải có bằng chứng khoa học rõ ràng.
Nhà sản xuất chỉ có thể tuyên bố một chất cụ thể làm giảm nguy cơ nào đó – chứ không phải nói nó có thể điều trị hoặc chữa khỏi bệnh
Dị ứng và chế độ ăn kiêng
Nếu bạn bị dị ứng, phải luôn kiểm tra nhãn một cách cẩn thận.
Các tổ chức yêu cầu nhãn hàng ghi đầy đủ tất cả các chất có trong sản phẩm để tránh dị ứng. Các chất gây dị ứng được yêu cầu công bố bao gồm sữa, trứng, cá, giáp xác, hạt cây, đậu nành, lúa mì và đậu phộng…
Người ăn chay cần lưu ý các thành phần có nguồn gốc động vật hoặc thành phần có: gelatin, carmine, magie stearat, collagen và lanolin. Hoặc chọn các sản phẩm chứng nhận thuần chay.
Tóm lại
Thực phẩm chức năng gồm nhiều loại: vitamin, khoáng chất, chế phẩm sinh học, tinh chất, axit amin, enzyme… FDA không quy định chặt chẽ về tính an toàn và hiệu quả của chúng như thuốc, nên phải kiểm tra nhãn cẩn thận trước khi mua hàng. Chú ý đến thành phần, liều lượng, chất lượng và các lợi ích về sức khỏe để chọn sản phẩm phù hợp cho bạn.
Nếu bạn có câu hỏi khác về thực phẩm chức năng hãy để lại thắc mắc ở dưới phần bình luận. Shiratori sẽ giải đáp cho bạn
